Referendum to rodzaj głosowania, w którym obywatele wyrażają swoją wolę w kwestii sposobu załatwienia sprawy w nim rozstrzyganej. Uznawane jest ono za bardzo ważny przejaw demokracji bezpośredniej.

Referendum ogólnokrajowe polega na udzieleniu na urzędowej karcie pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na pytanie bądź pytania lub na dokonaniu wyboru pomiędzy zaproponowanymi wariantami rozwiązań. Referendum przeprowadza je Państwowa Komisja Wyborcza, komisarze wyborczy, obwodowe komisje do spraw referendum.

Konstytucja mówi

W Konstytucji i jej przepisach wskazane są okoliczności, kiedy przeprowadza się referendum. Przede wszystkim w art. 125 ust. 1 stanowiącym, że w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być przeprowadzone referendum ogólnokrajowe. Konstytucja nie wskazuje jakie sprawy mogą zostać uznane za te o szczególnym znaczeniu dla państwa, ale przedstawiciele doktryny3, wskazując, że chodzi o znaczenie dla „państwa”, a nie wyłącznie dla obywateli, wymieniają jako przykłady regulacje konstytucyjne, kwestie ustrojowe czy swobodę zachowań moralnych ludzi (np. małżeństwa jednopłciowe).

Konstytucja mówi też, że przedmiotem referendum może być zgoda na ratyfikację umowy, przekazującej w niektórych sprawach kompetencje organów władzy państwowej organizacji lub organowi międzynarodowemu.

Taka sytuacja miała miejsce w przypadku referendum dotyczącego przystąpienia do Unii Europejskiej w 2003 roku. Referendum może zostać ogłoszone także w celu zatwierdzenia zmian wprowadzonych do I, II lub XII rozdziału Konstytucji.

Referendum ogólnokrajowe

Referendum ogólnokrajowe jest zarządzane przez Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, lub przez Prezydenta Rzeczypospolitej za zgodą Senatu, wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Szczególne regulacje dotyczące tego typu referendum określa ustawa z dnia 14 marca 2003 o referendum ogólnokrajowym7.

Z inicjatywą przeprowadzenia referendum8 oprócz samego Prezydenta może wystąpić Sejm9, Senat, Rada Ministrów10 oraz grupa 500.000 obywateli.

Jeżeli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania, wynik referendum jest wiążący.

Ważność referendum ogólnokrajowego stwierdza Sąd Najwyższy

Referenda w Polsce

1946 rok –  Referendum ludowe, nazywane też „referendum 3 razy tak” – to referendum w którym obywatele mieli wypowiedzieć się w kwestii istnienia Senatu, utrwalenia ustroju i przemian gospodarczych oraz w sprawie zachodnich granic państwa. Zostało ono sfałszowane, a jego nazwa wywodzi się od haseł propagandowych „3 x tak”, które nawoływały do pozytywnej odpowiedzi na wszystkie pytania.

1987 rok – wtedy Polacy odpowiedzieli na pytania dotyczące tzw. drugiego etapu reformy gospodarczej oraz „głębokiej demokratyzacji życia politycznego”. Na oba pytania większość głosujących odpowiedziała TAK.  Frekwencja wyniosła 67,32 proc.

1997 rok . Referendum konstytucyjne dotyczyło przyjęcia Konstytucji RP. Większość głosująca poparła zmiany. Frekwencja wyniosła 42,86 proc.

2003 rok. Referendum akcesyjne dotyczyło przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.  Wówczas 77,45 proc. głosujących odpowiedziało się ZA, przy frekwencji 58,85 proc.

Jak się w historii zapisze referendum ogólnokrajowe roku 2023? To zależy od nas, obywateli.

 

Jesteśmy podmiotem społecznym uprawnionym do informowania o referendum. Dysponujemy 10 procentami czasu antenowego w mediach publicznych. To potwierdzenie skuteczności zespołu WBrEW Smart Tank, który działa w sferze polityki, gospodarki, finansów, prawa, komunikacji, samorządów, społeczeństwa obywatelskiego. Zawsze w kontekście Unii Europejskiej i globalnej polityki. Zawsze dla dobra naszych partnerów i Polski, państwa silnego energią świadomych obywateli.

WBrEW Smart Tank – Witold Solski