Filozoficzne korzenie TPM

Total Participation Management wyrasta z personalizmu Emmanuela Mouniera, Karola Wojtyły i Jacques’a Maritaina, dla których osoba ludzka jest celem samym w sobie. W duchu dialogicznej antropologii Martina Bubera uczestnictwo stanowi warunek realizacji ludzkiej wolności, a nie jedynie technikę zarządzania.TPM czerpie również z krytyki alienacji pracy u Karola Marksa oraz z koncepcji
learning organization Petera Senge’a, podkreślając, że wiedza rodzi się w relacji, nie w izolacji.

Ekonomiczne inspiracje

Koncepcja łączy teorię dóbr wspólnych Elinor Ostrom, ekonomikę możliwości Amartyi Sena i myśl Josepha Schumpetera o endogenicznej innowacji. TPM odrzuca redukowanie pracy do kosztu, wpisując się w postgrowth economics i ekonomię partycypacyjną, gdzie wartość powstaje dzięki współodpowiedzialności i sensowi działania.

Zasady operacyjne w organizacjach TPM

Pełna transparentność danych finansowych buduje zaufanie; partycypacyjny proces podejmowania decyzji zastępuje model top-down; kolektywne wynagrodzenia i udział w zyskach wzmacniają poczucie współwłasności; ocena 4π obejmuje kontekst zawodowy i społeczny, czyniąc informację zwrotną źródłem sensu; rytuały refleksyjne, takie jak cotygodniowe „młyny”, utrzymują organizację w stanie ciągłego uczenia się.

TPM a HRM i NPM – kluczowe różnice

Human Resource Management postrzega pracownika jako zasób podlegający kontroli, a New Public Management mierzy efektywność przez wskaźniki. TPM natomiast stawia pytanie o głębokość uczestnictwa, odwraca hierarchię cel–środek: efektywność jest tu skutkiem ubocznym godności i sensu, nie odwrotnie.

Przykłady wdrożeń w Europie

W Polsce sztandarowym przykładem jest zakład produkcyjny Marco z Gliwic, gdzie transparentne płace i wspólne planowanie strategiczne przełożyły się na minimalną rotację. W Niemczech idee TPM realizuje WL Gore (Gore-Tex) poprzez płaską strukturę i szeroką partycypację, a we Francji – przedsiębiorstwo Chronoflex, które po restrukturyzacji oparło kulturę organizacyjną na kolektywnym podejmowaniu decyzji.

Naukowi promotorzy koncepcji

Obok Ryszarda Stockiego i Grzegorza Żmudy istotny wkład w rozwój naukowy TPM wnieśli Piotr Prokopowicz, Frederic Laloux, Ken Wilber, a w kontekście psychologii pozytywnej Martin Seligman i Mihály Csíkszentmihályi. Ich badania dowodzą, że wolność, sens i współodpowiedzialność tworzą realne przewagi konkurencyjne.

Dlaczego TPM zyskuje na znaczeniu

Era pracy wiedzy, automatyzacji i niestabilnych rynków wymaga modeli wzmacniających autonomię i kreatywność. TPM odpowiada na te wyzwania, integrując etykę z ekonomią i dowodząc, że firma może być zarówno rentowna, jak i humanistyczna.

Poniżej tekst w wersji rozszerzonej.

View Fullscreen